دالله جل جلاله په خپل حکمت او مهرباني سره دا خوښه وه چې محمد صلی الله علیه وسلم
یې دټولو انسانانو له منځ نه نبي غوره کړ ، هغه ته یې داسې ځانګړتیاوي ورکړي چې د بشر په ټول تاریخ کې یوه انسان ته هم نه وي ورکړل شوې ، له همدي کبله دی دټولو انسانانو له پا ره په هرسي کې قدوه او نمونه و، الله جل جلاله وایې : { لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ
حَسَنَةٌ لِمَنْ كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيراً }(الأحزاب:21) په یقین سره چې ستا سو له پاره دالله په رسول کې ښه قدوه ده دهغه چا له پاره چې دالله او داخرت دورځې امید لرې او الله ډیر یادوې ، که موږ درسول الله صلی الله علیه دسیرت مختلفو اړخونوته وګورو نو هغه به دیوه داسي انسان
په توګه ووینو چې په ټولو انسانانو کې غوره دی که هغه ته دنبي او رسول په سترګه وګورونوهغه په ټولو نبیانو کې غوره او خاتم یې دی ، که هغه ته دښوونکي او لارښود په نظر وګورو نو ترټولوغوره لارښود او معلم دی ،که هغه ته دخاوندپه سترګه وګورو نو له هرچا نه به یې د خپل کور اوکوروالو له پاره غوره خاوند اوښه معامله کوونکی ووینو، که هغه ته دجګړي دقاید په نظر وګورونوترټولو ښه اوزړه ور قاید به یې ووینو اوکه له ماشومانوسره د هغه نرم او له شفقت نه ډک چلندترنظرلاندي ونیسو نوپه ټولو کې به یې ښه روزونکی او نرم زړی ومومو له ماشومانو سره دده چلندډیر نرم او له میني او تعطف نه ډک واوپه دي اړه په دي لیکنه کې د ده له پآک سیرت نه څونموني را اخلم څو موږ له خپلو ماشومانو سره چلند او اړیکي د رسول الله صلی الله علیه وسلم په نهج او لاره برابر کړو :

له خپل زوی ابراهیم سره :

عن أنس بن مالك ـ رضي الله عنه ـ قال: ( دخلنا مع رسول الله ـ صلى الله عليه وسلم ـ، على أبي سيف القَيْن، وكان ظِئْراً لإبراهيم ـ عليه السلام ـ، فأخذ رسول الله ـ صلى الله عليه وسلم ـ إبراهيم فقبله وشمه، ثم دخلنا عليه بعد ذلك وإبراهيم يجود بنفسه، فجعلت عينا رسول الله ـ صلى الله عليه وسلم ـ تذرفان فقال له عبد الرحمن بن عوف ـ رضي الله عنه ـ : وأنت يا رسول الله ؟!، فقال : يا ابن عوف إنها رحمة ثم أتبعها بأخرى، فقال ـ صلى الله عليه وسلم ـ : إن العين تدمع، والقلب يحزن، ولا نقول إلا ما يرضى ربنا، وإنا بفراقك يا إبراهيم لمحزونون )( البخاري ) وفي رواية مسلم يقول أنس : ( والله ما رأيت أحداً كان أرحم بالعيال من رسول الله ـ صلى الله
عليه وسلم ـ ) ..

ژباړه : انس بن مالک رضي الله عن وایې : موږ له رسول الله صلی الله علیه وسلم سره د
ابوسیف پښ (حداد) کره ورغلو دهغه میرمني ابراهیم ته تۍ ورکاوه ، رسول الله صلی الله علیه وسلم خپل زوی ابراهیم علیه السلام ور واخیست ښکل یې کړ او بوی یې کړ
وروسته بیا موږ دهغه کره ورغلو او ابراهیم د ځنکدن په حالت کې و کله چې رسول الله
هغه په دی حالت کې ولید نو له سترګو یې اوښکي رواني شوې عبدالرحمن بن عوف رضی
الله عنه ورته وویل : یارسول الله ته هم (ژاړي) ؟!
رسول الله ورته وویل دعوف زویه ! دا رحمت دی او بیا یې وویل : سترګې اوښکي تویوې ، زړه غمژن دی ، موږ یواځي هغه څه وایو چې دالله خوښه وې پکې
ابراهیمه ! موږ ستاپه بیلتانه غمژن یو ، دمسلم په یو روایت کې انس رضي الله عنه وایې : په خدای سوګند چې ما هیڅوک هم
له رسول الله صلی الله علیه وسلم نه په اولاد مهربان ندی لیدلی ،

له خپلو لمسیو حسن او حسین سره :

عن عبد الله بن شداد عن أبيه قال : ( خرج علينا رسول الله ـ صلى الله عليه و سلم ـ في إحدى صلاتي العشي، الظهر أو العصر، وهو حامل الحسن أو الحسين ، فتقدم النبي ـ صلى الله عليه و سلم ـ فوضعه ثم كبر للصلاة، فصلى فسجد بين ظهري صلاته سجدة أطالها، قال: إني رفعت رأسي فإذا الصبي على ظهر رسول الله ـ صلى الله عليه و سلم ـ وهو ساجد فرجعت في سجودي، فلما قضى رسول الله ـ صلى الله عليه وسلم ـ الصلاة، قال الناس يا رسول الله: إنك سجدت بين ظهري الصلاة سجدة أطلتها، حتى ظننا انه قد حدث أمر أوانه يوحى إليك، قال: كل ذلك لم يكن، ولكن ابني ارتحلني فكرهت أن أعجله حتى يقضي حاجته )( أحمد ) ..

ژباړه : شداد رضی الله عنه وایې : موږ ته د شپي یاماسپښین اویا مازدیګرپه لمانځه کې رسول
الله صلی الله علیه وسلم راغی او حسن او حسین یې په شا کړي وو، هغو ی یې کیښودل او دلمانځه له پاره یې تکبیر ووایه لمونځ یې پیل کړ او بیا یې سجده اوږده کړه شداد وایې ما سر راپورته کړ او ماشوم مې ولید چې درسول الله صلی الله علیه وسلم په شا ناست واوهغه په سجده و زه بیرته سجدي ته ولاړم ، کله چې لمونځ خلاص شو خلکو وویل : یارسول الله تاسوپه لمانځه کې سجده ډیره اوږده کړه موږ ګومان وکړ چې څه پیښ شواو که وحي درته وشوه رسول الله ورته وویل دا سي هیڅ هم نه و زما زوی مې پرملا ناست ونو ما ته یې خوند نه راکاوه چې بیړه وکړمم ما ویل چې هغه خپله خوښه ترسره کړي ،

عن
أبى هريرة ـ رضي الله عنه ـ أن الأقرع بن حابس أبصر النبي - صلى الله عليه وسلم - يقبل الحسن ، فقال : ( إن لي عشرة من الولد ما قبلت واحدا منهم، فقال رسول الله - صلى الله عليه وسلم - : إنه من لا يَرحم لا يُرْحم )( مسلم )..
ژباړه : ابوهریره رضی الله عن وایې : اقرع بن حابس رضي الله عنه په داسي حال کې رسول الله
ولید چې هغه حسن ښکل کړ نو ویې ویل : زما لس زامن دي خوترننه مې یو هم ندی ښکل کړی
رسول الله صلی الله علیه وسلم ورته وویل : څوک چې رحم ونلرې په هغه رحم ن کیږې ،

عن أبي هريرة ـ رضي الله عنه ـ قال : ( خرج النبي ـ صلى الله عليه وسلم ـ في طائفة النهار لا يكلمني ولا أكلمه، حتى أتى سوق بني قينقاع، فجلس بفناء بيت فاطمة ، فقال : أثم لكع أثم لكع (أين الحسن )؟! .. فحبسته شيئافظننت أنها تلبسه سخابا أو تغسله، فجاء يشتد حتى عانقه وقبله، وقال : اللهم أحبه وأحب من يحبه )( البخاري ) ..
ژباړه : ابوهریره رضی الله عنه وایې : یوه ورځ رسول الله صلی الله علیه وسلم ووت نه یې له ماسره خبرې کولي او نه ما ورسره کولي ترڅو چې دبنوقینقاع بازار ته ورسیدو نو دغاطمي دکور خواته کیناست او ویې ویل : حسن چیرې دی ؟ فاطمي هغه یوڅه وځنډاوه ګومان مې کاوه چې هغي امیل ورپه غاړه کاوه او یایې لمباوه وروسته حسن په منډه راغی او رسول الله ته ورغاړه شو هغه په غیږ کې ونیو او ښکل یې کړ او ویې ویل : خدایه ! ته مینه ورسره وکړه او څوک چې له ده سره مینه کوې له هغه سره هم مینه وکړه ،


دابوموسي الاشعري له زوی سره :
عن أبي موسى ـ رضي الله عنه ـ قال : ( وُلِد لي غلام فأتيت به النبي ـ صلى الله عليه وسلم ـ فسماه
إبراهيم ، فحنكه بتمرة ودعا له بالبركة ودفعه إليَّ .. )( البخاري ).. ژباړه : ابوموسي رضی الله عنه وایې : زما زوی پیدا شو او رسول الله صلی الله علیه وسلم ته مې
راوړ دابراهیم نوم یې پرې کیښود په خوله کې یې خورما ورته وژووله او دبرکت دعایې ورته
وکړه او ماته یې راکړ ،

دا دابو موسی رضی الله عنه مشر زوی و او دصحابه کرامو عادت و چې دکوم یوه به زوی پیدا شونورسول الله صلی الله علیه وسلم ته به یې راوړ هغه به رسول الله ور واخیست او ښکل به یې کړ
په غیږ کې به یې ونیو او دبرکت دعابه یې ورته وکړه .

له ابوعمیر سره
عن أنس ـ رضي الله عنه ـ قال: ( كان لي أخ يقال له أبو عمير ، كان إذا جاءنا رسول الله ـ صلى الله عليه وسلم ـ قال: يا أبا عمير ، ما فعل النُغير(طائر صغير) )( البخاري ) .. ژباړه انس رضي الله عن وایې : زما یو ورور و چې ابوعمیر به مو باله کله به چې رسول الله زموږ
کره راغی ورته ویل به یې : ابوعمیره ! نغیر څه وکړل (نغیر کوچنی مرغه دی)

دحقدار ماشوم مخکي کول


عن سهل بن سعد ـ رضي الله عنه ـ : ( .. أن رسول الله ـ صلى الله عليه وسلم ـ أُتِيَ بشراب فشرب منه، وعن يمينه غلام، وعن يساره أشياخ، فقال للغلام: أتأذن لي أن أعطي هؤلاء؟، فقال الغلام: لا، والله لا أوثر بنصيبي منك أحدا، قال: فتلَّه رسول الله ـ صلى الله عليه وسلم ـ )( البخاري )..

ژباړه : رسول الله صلی الله علیه وسلم ته دڅښلو له پار مشروب راوړل شواو له هغه نه یې یوڅه
وڅښل ښې لورته یې یو ماشوم ناست و او چپ لورته یې مشران خلک ناست وونوماشوم ته یې
وویل : ستااجازه ده چې دي مشرانوته اوبه ورکړم ؟ ماشوم ورته وویل : نه په الله سوګند چې ستاله لوري زما برخه زه هیچا ته هم نه ورکوم هغه وایې چې رسول الله دهغه ماشو م په لس کې اوبه ورکړې .

څرنګه چې ماشوم ښې لورته ناست و نو له رسول الله صلی الله علیه وسلم وروسته داوبو څښلو حق هم دده وخو رسول الله له هغه نه ځکه اجازه وغوښتله (اتاذن لی) چې بل لورته مشران ناست و اوس چې ماشوم داوبوڅښل خپل حق وپیژاند نو یې په ټینګار سره دخپل حق غوښتنه وکړه او رسول الله صلی الله علیه وسلم هغه ته خپل حق ورکړ او په دي یې هم پوهه کړ چې دا ستا حق دی او ته کولی شې د خپل حق غوښتنه په ډاګه وکړې دا له ماشو م سره هغه غوره نبوي چلند دی چې په دي کې ماشوم ته جرئت ورکول دي څو هغه دخپل حق غوښتنه وکولی شې .
له یهودي هلک سره :

عن أنس بن مالك ـ رضي الله عنه ـ قال : ( كان غلام يهودي يخدم النبي ـ صلى الله عليه وسلم ـ فمرض، فأتاه يعوده، فقعد عند رأسه، فقال له : أسلم، فنظر إلى أبيه وهو عنده، فقال : أطع أبا القاسم، فأسلم، فخرج النبي ـ صلى الله عليه وسلم ـ وهو يقول الحمد لله الذي أنقذه من النار )( البخاري )..
ژباړه : انس بن مالک رضی الله عنه وایې : یوه یهودي هلک درسول الله صلی الله علیه وسلم
خدمت کاو اوناروغه شو رسول الله صلی الله علیه وسلم دناروغي پوښتني ته ورغی او سرته
یې کیناست ، او ورته کړه یې : مسلمان شه ! یهودي هلک خپل پلار ته وکتل نو پلار یې ورته
وویل : د ابو القاسم ( رسول الله ) پیروې وکړه نو هلک مسلمان شو رسول الله صلی الله علیه
وسلم چې راووت نو ویل یې : هغه الله لره حمد ده چې دی یې له اور نه وژغوری .
له دي روایت نه موږ معلومولی شو چې رسول الله صلی الله علیه وسلم له ماشومانو سره دومره
مینه لرله چې که هغه به سرسخته کافر و هم دده زړه پری خوږیدی .

له خپلي لمسۍ امامه بنت ابی العاص سره :
دامامه مور زینب رضی الله عنها چې وفات شوه نورسول الله صلی الله علیه وسلم به په هغي باندي ډیر زیات شفقت کاوه کله کله به یې په غیږ کې جومات ته ایستله ، په لمانځه کې یې به یې هم کله په غیږ کې واخیستله اود سجدي په مال به یې په ځمکه کینوله ،لکه په یوه روایت کې چې راغي دي :

عن أبي قتادة الأنصاري ـ رضي الله عنه ـ أن رسول الله ـ صلى الله عليه وسلم ـ : ( كان يصلي وهو حامل أمامة بنت زينب بنت رسول الله ـ صلى الله عليه وسلم ، فإذا سجد وضعها، وإذا قام
حملها )( البخاري )..
دماشومتوب مرحله ډیره نازکه اوپیچلي مرحله ده لکه څومره چې ماشوم میني او شفقت ته اړتیا لرې له هغه زیات ښووني او روزني ته اړتیا لرې او دښووني او روزني په مال له ماشوم سره ډیره نرمي او شفقت ته اړتیا ده او دا لاري درسول الله صلی الله علیه وسلم له ماشومانو سره په چلند کې موږ ولیدلي چې هغه ماشومان څومره په نرمي پوهول او روزل .

وصلي الله علیه واله وسلم